Lễ hội Về nguồn Pác Bó năm Tân Sửu 2021

Trong truyền thống văn hóa, tín ngưỡng của đồng bào Nùng – Tày ở Cao Bằng, tục rước nước đầu năm là một nghi lễ thiêng không thể thiếu trong mỗi dịp tết đến xuân về.

Cứ mỗi năm, vào dịp Tết Nguyên đán, vào đúng thời khắc giao thừa chuyển giao giữa năm cũ và năm mới, các gia đình đồng bào Nùng – Tày ở Cao Bằng sẽ thực hiện nghi thức rước nước, ra giếng hoặc sông, suối nơi có nguồn nước sạch để thắp nén hương và xin nước về dâng cúng gia tiên. Nước lộc xin về được dâng cúng lên ban thờ, nơi linh thiêng nhất của ngôi nhà, thể hiện sự thành tâm ngưỡng vọng của gia chủ cầu cho một năm mới đến mưa thuận gió hòa, cây cối vạn vật sinh sôi nảy nở, tốt tươi. Bởi nước là một yếu tố đặc biệt quan trọng không thể thiếu cho bất kỳ sự sống nào trên trái đất, nước gắn liền với nền văn minh lúa nước lâu đời của cha ông ta, nước còn là một trong năm thành tố ngũ hành Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ cấu thành nên trời đất trong tâm thức của người phương Đông, trong đó có Việt Nam. Ở bản Pác Bó, xã Trường Hà, huyện Hà Quảng, tỉnh Cao Bằng, nơi quần cư của đồng bào Nùng – Tày, cũng là nơi ghi dấu lịch sử đón Chủ tịch Hồ Chí Minh sau 30 năm bôn ba tìm đường cứu nước trở về Tổ quốc lãnh đạo phong trào cách mạng Việt Nam đấu tranh giải phóng dân tộc, thì Tục rước nước từ đầu nguồn suối Lê Nin (theo tên gọi ngày nay do Chủ tịch Hồ Chí Minh đặt tên cho dòng suối Giàng) về dâng cúng tổ tiên đã có từ rất lâu đời; theo đó, vào thời khắc giao thừa, người Trưởng bản và các cụ cao niên sẽ dẫn đầu cùng các nam nữ thanh niên trong bản tiến hành nghi thức xin nước, rước nước, đồ đựng nước là những chiếc ống bương được làm từ tre, trúc có sẵn tại địa phương.

Năm nay, thực hiện Kế hoạch số 01-KH/BTC ngày 04 tháng 01 năm 2021 của Tỉnh ủy Cao Bằng; Kế hoạch số 23-KH/HU ngày 14 tháng 01 năm 2021 của Huyện ủy Hà Quảng về Kế hoạch tổ chức các hoạt động kỷ niệm 80 năm Ngày Bác Hồ về nước trực tiếp lãnh đạo cách mạng Việt Nam (28/01/1941 – 28/01/2021) gắn với kỷ niệm 60 năm Ngày Bác Hồ về thăm Cao Bằng (21/02/1961 – 21/02/2021); thực hiện sự chỉ đạo của Thường trực Huyện ủy Hà Quảng, Ban tổ chức Lễ hội Về nguồn Pác Bó, UBND huyện Hà Quảng xây dựng kế hoạch số 444/KH-BTC Kế hoạch tổ chức lễ lấy nước, rước nước đầu nguồn Pác Bó và lễ dâng hương, dâng nước tại Đền thờ Chủ tịch Hồ Chí Minh. Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Cao Bằng chỉ đạo Ban quản lý các di tích Quốc gia đặc biệt tỉnh tham gia phối hợp tổ chức thành công buổi lễ. Tuy nhiên, do ảnh hưởng của tình hình dịch bệnh Covid - 19, Ban Tổ chức xây dựng kế hoạch tổ chức phần Lễ mà không tổ chức phần Hội như những năm trước. Nghi thức buổi lễ diễn ra vào sáng ngày 13 tháng 3 năm 2021, tức Ngày Mùng 01 tháng Hai năm Tân Sửu, với nội dung tái hiện lại nghi thức xin nước, rước nước từ đầu nguồn suối Lê Nin về dâng lên anh linh Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Đền thờ Chủ tịch Hồ Chí Minh – Khu di tích Quốc gia đặc biệt Pác Bó. Đây là nghi thức truyền thống tốt đẹp của đồng bào Nùng – Tày Pác Bó nói riêng, nhân dân Cao Bằng nói chung, là dịp để nhân dân tưởng nhớ, khắc ghi công lao to lớn của Chủ tịch Hồ Chí Minh với sự nghiệp giải phóng dân tộc; góp phần tôn vinh các giá trị đặc sắc của văn hóa bản địa gắn với phát triển du lịch, tạo ra một sản phẩm văn hóa du lịch độc đáo, đặc sắc cho Lễ hội Về nguồn Pác Bó nói riêng, Khu di tích Quốc gia đặc biệt Pác Bó nói chung.

Nghi thức xin nước, rước nước, dâng nước là hoạt động mang ý nghĩa tâm linh, làm tăng thêm tính thiêng riêng có, nước nguồn tinh khiết linh thiêng không chỉ có giá trị về văn hóa mà còn thể hiện tâm thức “Uống nước nhớ nguồn”, ẩn chứa trong đó là sự khơi gợi ý thức của mỗi người dân, mỗi du khách khi đến với Pác Bó – Cao Bằng được bồi đắp về lòng yêu nước, hướng về nguồn cội, cảm thấu sâu sắc được những gian khổ hy sinh mà cha ông đã trải qua để giành độc lập tự do cho dân tộc, bảo vệ vững chắc chủ quyền Tổ quốc; để các thế hệ mai sau tiếp tục học tập và làm theo tấm gương tư tưởng, đạo đức, phong cách Chủ tịch Hồ Chí Minh, đưa đất nước ngày càng phát triển và hội nhập./.