Trinh sát Bé Hồng tham gia đánh đồn Phai Khắt

  Du khách tham quan Lán nghỉ của 34 chiến sĩ được tái hiện lại trong rừng Trần Hưng Đạo.

Không bao lâu sau phong trào cách mạng phát triển như vũ bão. Trước tình hình đó, thực dân Pháp và bè lũ tay sai thẳng tay đàn áp phong trào cách mạng đủ mọi hình thức, chúng nghi ai là bắn, giết, lấy đầu cán bộ cách mạng đổi 10 kg muối, rào làng lập ấp hòng chia cắt cán bộ cách mạng với nhân dân. Đầu năm 1944 chúng cướp nhà đồng chí Nông Văn Lạc, đưa quân về thành lập đồn.

Nông Văn Chương (tức Hồng Quân), đồng chí Lạc rút vào hoạt động bí mật, giao cho đồng chí Hồng Quân ở lại nắm tình hình địch. Nắm tình hình địch ngoài đồn quá dễ, nắm địch trong đồn vô cùng khó khăn. Ban ngày chúng bố trí 2 lính gác cửa trước, cửa sau, ban đêm hết tốp này đến tốp khác đi tuần đến sáng; trưởng thôn, xã đoàn, lý trưởng đều tiếp ở ngoài hiên...

Trước những khó khăn, Hồng Quân nảy ý định cho em trai ruột đột nhập vào bên trong đồn để nắm tình hình.

Việc làm này vô cùng mạo hiểm, Hồng Quân đeo dao vào rừng đến điểm hẹn báo cáo tường tận cho đồng chí Võ Nguyên Giáp, đồng chí Lạc. Lúc đầu hai đồng chí còn ngần ngại, về sau nhất trí cho thực hiện theo kế hoạch của đồng chí Hồng Quân. Đồng chí Võ Nguyên Giáp giao nhiệm vụ cho đồng chí Hồng Quân theo 4 nội dung: 1. Giáo dục kỹ cho em trai về lòng trung thành với bố mẹ, anh chị trong nhà mình, việc được làm và việc không được làm... 2. Có đường lối cụ thể, từng bước làm quen với tên cai tây Mô Nô một cách hợp lý. 3. Thực hiện 3 không: không biết, không làm, không nghe... 4. Phải đảm bảo an toàn tuyệt đối cho Xương.

Vào buổi sáng cuối thu tháng 8/1944, vẫn như mọi khi, tên Mô Nô tay trái cầm ca đựng nước, tay phải cầm thìa khoắng liên hồi phát ra tiếng kêu lốc cốc, bước về hướng cửa sau đồn, cùng lúc em Xương xuất hiện, 2 tay cầm quả trứng gà, chào Mô Nô bằng tiếng pháp tên Mô Nô vui vẻ cầm tay Xương, dắt Xương vào trong đồn chơi, múc cho Xương nếm thử, Xương lắc đầu chê là tanh... Mô Nô tỏ vẻ thất vọng, lấy phomat cho Xương ăn, khen ngon, còn biếu cho Xương một hộp đem về, Mô Nô mời Xương sáng mai sang chơi tiếp, Xương nhận lời.

Khoảng 8 giờ ngày hôm sau, Xương bảo lính gác cửa sau xin được gặp Mô Nô, Mô Nô xuất hiện chào Xương bằng tiếng địa phương "mời noọng Xương" có nghĩa là mời em vào nhà... Xương mang theo một túi trứng gà và một que đánh trứng nhuộm chài tơ. Qua phiên dịch, Xương nói: Lần này Xương tự làm kem trứng và cùng Mô Nô ăn. Mô Nô rất phấn khởi luôn miệng nói tốt tốt.

Vào trong nhà, Xương ngồi bệt xuống chiếu, đập 2 quả trứng gà vào chiếc ca, 2 tay miết liên hồi chẳng mấy chốc trứng sủi bọt đầy ắp chiếc ca. Thấy lạ, bọn lính quây kín Xương, râm ran cười, Mô Nô tỏ vẻ phục Xương. Trước khi ra về Mô Nô hứa sang nhà Xương chơi...

Đúng như lời hứa, Mô Nô cùng 3 tên lính sang nhà, Hồng Quân đun nước pha trà tiếp chúng, hỏi thăm quê quán 3 tên lính người Việt, quê hương Mô Nô và nói các ông về đây ở gần nhà tôi càng yên tâm... Khi về Quân biếu Mô Nô 16 quả trứng gà, Mô Nô luôn miệng nói tốt tốt.

Những gì Mô Nô khen về em mình, Hồng Quân mừng thầm khôn xiết... 3 ngày sau 2 anh em vào rừng đến điểm hẹn gặp Võ Nguyên Giáp, anh Lạc. Hồng Quân kể lại những việc làm của em Xương, 2 anh vô cùng phấn khởi, Xương còn làm được những việc ngoài mong đợi.

Xương cầm quản bút chì vẽ mô hình bên trong đồn: chỗ để súng, chỗ ngủ Mô Nô, chỗ ngủ của lính... Trước khi về Võ Nguyên Giáp hỏi:

- Em có muốn nói điều gì với 2 anh không?

- Xương trả lời: Có!.

- Anh Văn: Em nói xem nào?

- Xương: Nhà anh Lạc mới làm mà không được ở bị bọn chúng cướp mất, bọn chúng giết người, bọn chúng là con thú, đáng phải chết. Đồng chí Võ Nguyên Giáp ôm chầm lấy Xương, hôn Xương, khen em giỏi...

Ngày 25/12/1944, Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân bí mật tiếp cận đánh úp đồn Phai Khắt, bắt sống toàn bộ quân địch. Xương chạy tới ôm chầm đồng chí Võ Nguyên Giáp, mọi người ngơ ngác không rõ Xương quen đồng chí Võ Nguyên Giáp từ khi nào. Đồng chí Võ Nguyên Giáp khen em Nông Văn Xương và nói: Em đã góp công cùng các anh đánh thắng bọn giặc. Từ nay trở đi anh đặt tên cho em là bé Hồng và em tiếp tục công việc cách mạng giao...

Năm 1998, bé Hồng được Nhà nước phong tặng danh hiệu "Lão thành Cách mạng".