CÔNG TÁC SỬA CHỮA DI TÍCH NHÀ ÔNG LÝ QUỐC SÚNG

Di tích Nhà ông Lý Quốc Súng là một di tích quan trọng thuộc cụm di tích đầu nguồn Khu di tích Quốc gia đặc biệt Pác Bó. Sau 30 năm bôn ba nước ngoài tìm con đường cứu nước, vào ngày 28/01/1941 (tức Mùng 2 Tết Tân Tỵ), Lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc đã đặt bước chân trở về Tổ quốc tại Cột mốc biên giới số 108 để trực tiếp lãnh đạo phong trào cách mạng giải phóng dân tộc. Ngay khi trở về, Người đã đến ở tại nhà của ông Lý Quốc Súng, một cơ sở cách mạng tin cậy của các đồng chí Hoàng Sâm, Hoàng Tô và Lê Quảng Ba.

 

Di tích Nhà ông Lý Quốc Súng được phục dựng vào năm 2019
 

Ngôi nhà của gia đình ông Lý Quốc Súng nằm ở lưng chừng núi, phía trên hang Cốc Bó chừng 100m. Ngôi nhà được dựng vào khoảng năm 1937 bằng gỗ rừng theo kiểu nửa nhà sàn, nửa nhà đất. Phần nền đất phía trước nhà có cửa ra vào cao hơn phần nền sàn. Nhà hướng về phía Bắc, có hai mái lợp bằng gianh, được chia làm hai gian nhỏ và một gian trái, các gian được ngăn bằng vách nứa. Trong ngôi nhà nhỏ này, Lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc đã đón cái Tết cổ truyền đầu tiên sau nhiều năm xa cách. Gia đình ông Súng niểm nở đón tiếp Bác và chuẩn bị một mâm cỗ tết có đầy đủ các loại thức ăn theo phong tục dân tộc ở vùng này như: bánh tét, bánh chít, thịt lợn, thịt gà, có cả thịt nai khô nướng và một hũ rượu thơm nức. Vô cùng xúc động trước tình cảm gia đình ông Súng, Người đã động viên các đồng chí phải ăn khỏe, ăn thực lòng để gia đình vui. Người cùng các đồng chí ở tại nhà của ông Súng được khoảng 10 ngày, để đảm bảo yếu tố bí mật, đến ngày 08/02/1941, Bác cùng các đồng chí chuyển đến ở và làm việc tại hang Cốc Bó.

Vào những năm 1942 - 1943, đế quốc Pháp tiến hành khủng bố gắt gao, truy lùng những người hoạt động cách mạng, gia đình ông Lý Quốc Súng chuyển lên dựng nhà gần Cột mốc 108 sinh sống, do vậy ngôi nhà cũ của ông Súng đã không còn. Trong quá trình Khu di tích Pác Bó mở cửa đón khách tham quan, di tích Nhà ông Lý Quốc Súng được xác định vị trí và cắm bia biển. Đến năm 2019, Ban quản lý các di tích Quốc gia đặc biệt tỉnh Cao Bằng đã tiến hành phục dựng lại ngôi nhà của ông Lý Quốc Súng theo đúng với vị trí và hình dáng ngôi nhà năm xưa. Bên trong nhà trưng bày một số hiện vật đồng thời và bố trí các vật dụng mô phỏng lại cuộc sống sinh hoạt của gia đình ông Lý Quốc Súng.

Sau khi hoàn thành công tác phục dựng, di tích Nhà ông Lý Quốc Súng được đưa vào phục vụ khách tham quan. Tuy nhiên, do sự tác động của thời tiết và các yếu tố khách quan nên một số phần của ngôi nhà có dấu hiệu xuống cấp, vì vậy Ban quản lý các di tích Quốc gia đặc biệt tỉnh Cao Bằng đã có kế hoạch và tiến hành sửa chữa di tích Nhà ông Lý Quốc Súng trong quý 4 năm 2023 để đảm bảo công tác phát huy giá trị tích được diễn ra xuyên suốt.

 

Công tác sửa chữa di tích Nhà ông Lý Quốc Súng

Sau khi khảo sát hiện trạng di tích, Ban Quản lý đã đưa ra phương án sửa chữa di tích phù hợp nhất để không làm thay đổi kiểu dáng ngôi nhà mà vẫn đảm bảo chứa đựng yếu tố văn hóa và lịch sử. Công tác sửa chữa di tích được Phòng Bảo tồn di tích và Thông tin tư liệu phụ trách và triển khai thực hiện. Vật liệu chính dùng để sửa chữa di tích Nhà ông Lý Quốc Súng là cây trúc. Phần vách nhà và cửa ra vào đã xuống cấp được tháo dỡ, gia cố lại và sử dụng cây trúc tươi để thay thế toàn bộ vách cũ đã mục. Các gian phía trong nhà cũng được sửa lại và ngăn bằng vách mới. Mỗi gian buồng bố trí thêm một chiếc giường nhỏ đóng bằng tre. Sau khi hoàn thành công việc sửa chữa vách nhà, bộ phận chuyên môn sẽ bố trí và trưng bày bổ sung một số hiện vật đồng thời như: bếp củi, ống bương đựng nước, chạn bát, gác bếp, cối xay… phía trong nhà cũng như tiến hành chỉnh trang, cải tạo khuôn viên xung quanh. Ngoài ra, đối với phần mái có dấu hiệu thủng dột, Ban Quản lý có phương án sử dụng các tấm lợp giả gianh làm từ vật liệu tổng hợp có khả năng chống thấm nước và thời gian sử dụng lâu hơn so với lá cọ hoặc gianh tự nhiên để lợp lại mái nhà. Việc lợp mái nhà sẽ được thực hiện trong giai đoạn sau của công tác sửa chữa di tích.

          Hiện nay công tác sửa chữa di tích Nhà ông Lý Quốc Súng đang được khẩn trương tiến hành. Dự kiến phần vách nhà sẽ được hoàn thiện trước ngày 20/11/2023 để phục vụ nhu cầu tham quan, học tập của du khách./.