CHI BỘ ĐẢNG CỘNG SẢN ĐẦU TIÊN RA ĐỜI ĐÁNH DẤU BƯỚC PHÁT TRIỂN MỚI CỦA PHONG TRÀO CÁCH MẠNG CAO BẰNG

Năm 1858, thực dân Pháp xâm lược Việt Nam với dã tâm biến nước ta trở thành một nước thuộc địa nửa phong kiến. Đến tháng 10/1886, chúng đánh chiếm Cao Bằng. Dưới ách thống trị của thực dân Pháp và chế độ phong kiến, đời sống nhân dân vô cùng cực khổ. Chúng thực thi các chính sách áp bức bóc lột, cướp đoạt ruộng đất, khuyến khích các hoạt động mê tín dị đoan, sử dụng thuốc phiện, cờ bạc trong quần chúng nhân dân nhằm thực hiện chính sách ngu dân để dễ bề cai trị. Từ đây chúng bắt đầu cho xây dựng đồn bốt ở những vùng biên giới mà chúng cho là quan trọng như: Đồn Nước Hai, Đồn Mỏ Sắt thuộc huyện Hòa An, bốt gác trên đèo Mã Phục của huyện Trà Lĩnh…

Tháng 11/1917, Cách mạng Tháng Mười Nga thành công như một luồng gió mới thổi vào phong trào cách mạng của các dân tộc trên thế giới, mở ra con đường đấu tranh cách mạng mới. Giữa lúc đó, Nguyễn Ái Quốc - một nhà yêu nước vĩ đại, sau bao năm ở nước ngoài tìm đường cứu nước đã tìm thấy chân lý cách mạng và con đường đấu tranh giải phóng cho dân tộc. Từ chủ nghĩa yêu nước, Người đã đến với chủ nghĩa Mác - Lênin, đi theo con đường cách mạng vô sản. Năm 1924, đồng chí Nguyễn Ái Quốc rời Liên xô trở về phương Đông hoạt động, trực tiếp chỉ lối cho cách mạng Việt Nam. Tháng 6/1925, Nguyễn Ái Quốc thành lập Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên tại Quảng Châu (Trung Quốc). Sau khi thành lập, Hội đã thu hút nhiều thanh niên yêu nước tham gia, trong đó tiêu biểu có đồng chí Hoàng Đình Giong. Hoàng Đình Giong sinh năm 1904, là người dân tộc Tày quê ở phường Đề Thám, thành phố Cao Bằng. Đồng chí là chiến sĩ cộng sản đầu tiên của tỉnh Cao Bằng. Cuộc đời hoạt động cách mạng của đồng chí bắt đầu từ những năm 1925 - 1926, khi còn theo học tại Trường Bách Nghệ Hà Nội, là lúc phong trào cả nước đang sôi động. Khi trở lại Cao Bằng, đồng chí tiếp tục mở các lớp dạy học và tuyên truyền cách mạng tại Thôm Luông, huyện Hòa An và Làng Pò Phiệt tại Hà Quảng. Năm 1927, Hoàng Đình Giong bí mật đến Long Châu (Quảng Tây, Trung Quốc) để bắt liên lạc với Ban lãnh đạo Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên. Tại đây, đồng chí Hoàng Đình Giong đã được kết nạp vào Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên cùng với đồng chí Hoàng Văn Thụ, Hoàng Văn Nọn.

Sau một thời gian hoạt động tích cực và có hiệu quả, tháng 12/1929, đồng chí Hoàng Đình Giong, Hoàng Văn Nọn và Hoàng Văn Thụ được kết nạp vào Đông Dương Cộng sản Đảng và tuyên bố thành lập Chi bộ hải ngoại Long Châu do đồng chí Hoàng Đình Giong làm Bí thư.
 

Tranh: Lễ thành lập Chi bộ Đảng Cộng sản đầu tiên của tỉnh Cao Bằng

Trong giai đoạn này, phong trào cách mạng Việt Nam lâm vào thời kỳ khủng hoảng về đường lối lãnh đạo. Trong nước, ba tổ chức cộng sản: Đông Dương Cộng sản Đảng, An Nam Cộng sản Đảng và Đông Dương Cộng sản Liên đoàn xuất hiện nhiều mâu thuẫn ảnh hưởng tới phong trào đấu tranh. Trước tình hình đó, để đáp ứng yêu cầu cấp thiết của cách mạng, ngày 03/02/1930 tại Hương Cảng, Quảng Châu, Trung Quốc, Lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc đã triệu tập Hội nghị hợp nhất 3 tổ chức cộng sản ở Việt Nam thành một Đảng duy nhất gọi là Đảng Cộng sản Việt Nam. Từ đây, cách mạng Việt Nam bước sang giai đoạn mới, giai đoạn có Đảng lãnh đạo.

Ở Cao Bằng, trong những năm 1930 - 1940 phong trào cách mạng cũng phát triển mạnh mẽ. Tại các huyện: Nguyên Bình, Hà Quảng và Hòa An đã xuất hiện nhiều tổ chức yêu nước tham gia phong trào cách mạng chống thực dân Pháp. Sau sự kiện thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam năm 1930, Chi bộ hải ngoại Long Châu đã cử đồng chí Hoàng Văn Nọn về Cao Bằng chuẩn bị các điều kiện để thành lập chi bộ đầu tiên. Ngày 01/04/1930, tại khe suối Nặm Lìn, thôn Hào Lịch, xã Hoàng Tung, huyện Hòa An, đồng chí Hoàng Văn Nọn đã thay mặt Chi bộ Long Châu làm lễ kết nạp hai đồng chí ưu tú là Lê Đoàn Chu và Nông Văn Đô vào Đảng Cộng sản Việt Nam, tuyên bố thành lập Chi bộ Đảng Cộng sản đầu tiên của tỉnh Cao Bằng do đồng chí Hoàng Văn Nọn làm Bí thư. Sau khi được thành lập, Chi bộ đã thực hiện chức năng như một Tỉnh ủy lâm thời, trực tiếp lãnh đạo phong trào cách mạng trong toàn tỉnh. Mục đích trọng tâm của Chi bộ: “Tích cực phát triển Đảng, đặc biệt là ở khu Mỏ Thiếc Tĩnh Túc và Thị xã, đẩy mạnh phong trào chống thuế, chống phụ thu lạm bổ, chống bắt phu vào ngày mùa, đi phu phải được cấp tiền, gạo...”. Nhờ sự hoạt động tích cực của các đồng chí trong Chi bộ, các chi bộ cộng sản ở địa phương cũng lần lượt ra đời tiêu biểu: Chi bộ Đảng Mỏ Thiếc Tĩnh Túc được thành lập vào tháng 10/1930 tại đền Ông Búa do đồng chí Bùi Văn Giao làm Bí thư Chi bộ. Tháng 6/1931, Chi bộ Đảng huyện Hà Quảng được thành lập tại hang Phja Nọi, xã Sóc Hà do đồng chí Hoàng Tô làm Bí thư Chi bộ. Dưới sự lãnh đạo của Đảng phong trào đấu tranh của công nhân, nông dân nổ ra sôi nổi. Những năm 1936 - 1939, công nhân Mỏ Thiếc Tĩnh Túc liên tục biểu tình, bãi công đòi tăng lương giảm giờ làm. Vào tháng 02/1937, nhân dân các dân tộc huyện Hòa An và đại diện một số huyện, thị đã tổ chức biểu tình đón ông Gô Đa là đặc phái viên Chính phủ Mặt trận Nhân dân Pháp lên Cao Bằng kiểm tra tình hình. Nhân dân đã đưa Bản Dân nguyện cho ông tại km8 với nội dung chống bắt phu vào ngày mùa, đi phu phải được cấp tiền, gạo. Sau khi chi bộ Đảng được thành lập, phong trào cách mạng ở Cao Bằng đã bước sang một thời kỳ mới, thời kỳ phát triển mạnh mẽ, vững chắc. Đó là một trong những điều kiện để ngày 28/01/1941, Đảng bộ và nhân dân các dân tộc tỉnh Cao Bằng vinh dự được lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc lựa chọn là nơi đặt bước chân đầu tiên đi qua Cột mốc 108 trở về Tổ quốc tại xóm Pác Bó, xã Trường Hà, huyện Hà Quảng, tỉnh Cao Bằng để xây dựng căn cứ địa cách mạng, trực tiếp lãnh đạo phong trào cách mạng Việt Nam.

Từ khi Chi bộ Đảng Cộng sản đầu tiên của tỉnh Cao Bằng ra đời đã trực tiếp lãnh đạo phong trào cách mạng trong toàn tỉnh, tạo nên sự thống nhất về tư tưởng chính trị trong quần chúng nhân dân, góp phần vào sự thành công của cách mạng toàn quốc. Chi bộ Đảng ra đời là kết quả viên mãn trong công cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc và giai cấp, là bước ngoặt đánh dấu sự phát triển của phong trào cách mạng, tạo nền móng vững chắc cho sự phát triển thành Đảng bộ Cao Bằng sau này./.